ایندکسهای معتبر بین‌المللی و داخلی
یکی از معیارهای انتخاب ژورنال توجه به آییننامههای تشویق مقالات دانشگاه‌ها یا سازمان‌ها است. در واقع واحدهای پژوهش دانشگاه ها و سازمان‌ها طبق بررسیهای خود چندین ایندکس را معتبر میشناسند و برای مقالاتی امتیاز قائل هستند که در یک یا چند مورد از این پایگاهها ایندکس شدهباشند. ایندکسهای معتبر را به طور کلی میتوانیم به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم کنیم. ایندکس های عمومی، مجلات رشته‌های مختلف را ایندکس میکند و معمولا شامل تمام حیطههای تخصصی هستند. با این حال ایندکسهای تخصصی صرفا مجلات تخصصی در یک حیطه موضوعی را ایندکس کرده و بررسی می‌کنند.
شناخت این ایندکسها یکی از مهم‌ترین مهارتهای یک پژوهشگر میباشد و نیز کاری تخصصی است. اگر مقاله شما در ژورنالی چاپ شود که این ژورنال در چندین ایندکس معتبر نمایه شدهباشد، در نتیجه شما دارای شرایط دریافت امتیازات مربوطه از مقاله خود خواهید بود.
فلسفه آموزش نگارش مقاله و نمایهسازی (Indexing)
انسان برای انجام کارهای بزرگ نیازمند مشارکت اعضای یک جامعه است و یکی از راههای جلب چنین مشارکتی انتشار یافتههای علمی است. هدف اصلی انتشار یافتههای علمی، مشاهدهپذیر ساختن آنها برای عموم و در نهایت اثرگذاری بر جامعه است. هر چه یک ژورنال دارای ایندکسهای معتبر بین‌المللی بیشتری باشد امکان دستیابی به مقالات آن بیشتر شده و به همان نسبت، ارجاعات آن بیشتر خواهد بود و بیشتر دیده خواهد شد.
نمایهسازی (Indexing) به چه معنی است؟
این مفهوم در معنای نوین آن، با پیدایش وب و گسترش استفاده از آن پدید آمدهاست. نیاز به دیده شدن و مورد استناد قرار گرفتن برای نشریات، باعث شده که پایگاه‌هایی در سراسر جهان اقدام به جمع‌آوری هرچه بیشتر نشریات نمایند و آنها را به طور یک‌جا با امکانات جست‌وجو به مراجعه‌کنندگان خود عرضه کنند. اعتبار علمی و محتوایی این پایگاه‌های داده با هم متفاوت است و با توجه به معیارهای نمایهسازی و رصد ژورنالها، از پایگاه‌های دارای اعتبار کم (مانند: Index Copernicus) تا پایگاه‌های دارای اعتبار بسیار زیاد (مانند: Wos) طبقه‌بندی می‌شوند.
پیشرفت سریع تکنولوژی و توسعه فناوری‌های جدید اطلاعاتی، تغییرات مهمی در شیوه‌های اطلاع‌رسانی، وسایل ارتباطی، شیوه‌های تولید، ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات الکترونیکی ایجاد کردهاست و این تحولات، تاثیر قابل‌توجهی بر دسترسی مردم جهان به منابع اطلاعات الکترونیکی گذاشته و افق‌های جدیدی را برای دسترسی کارآمد به اطلاعات نمایان ساخته است؛ به‌طوری‌که بسیاری از ناشران و کارگزاران برای انتشار و عرضه منابع اطلاعاتی خود از شبکه جهانی وب استفاده می‌کنند.
با شروع انتشار اطلاعات از طریق شبکه وب، شکل‌های مختلف بانک‌های اطلاعات علمی مبتنی بر وب، با اهداف مختلف فعال‌تر شدند که از مهم‌ترین اهداف آنها افزایش میزان دسترسی مراجعه‌کنندگان به مطالب موضوعی مورد جستجو است. به موازات رشد اینترنت، این پایگاه‌های نمایهسازی علمی نیز توسعه یافتند که از مهم‌ترین آنها نمایه استنادی است. نمایه استنادی یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی دانشمندان، پژوهشگران، سازمان‌ها، دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و موسسات است. به‌عبارتی، نمایه استنادی از بسترهای عرضه اطلاعات کتاب‌شناختی مقالات کلیدی و برجسته علمی است؛ همچنین از طریق نمایه‌های استنادی می‌توان به ارزیابی کمی و کیفی تولیدات علمی، مطالعه تاریخ و ساختار علم، شناخت رابطه بین استنادها و ترسیم ساختار موضوعی رشته‌های علمی دست یافت.
با رشد و گسترش نمایه‌های استنادی، داغ شدن عرصه رقابت بین آنها و تعریف معیارهای دقیق علم‌سنجی برای ثبت و نمایه نمودن اسناد مختلف، مدیریت انتشار تولیدات علمی دنیا در دست این نمایه‌ها قرار گرفت. از این‌رو، ضروری به‌نظر می‌رسد که هر نویسنده، پژوهشگر و انتشارات علمی برای باز نماندن از کاروان علم و دانش دنیا و برای در معرض معرفی و استناد قرارگرفتن، سعی نماید با رعایت معیارها و شرایط معتبر جهانی، انتشارات علمی خود را در نمایه‌های علمی معتبر نمایه کند. با نمایه‌شدن نشریه در نمایه‌نامه‌های بین‌المللی و معتبر، امکان دسترسی سایر محققان به مقالات و در نتیجه، امکان بهره‌برداری از نتیجه مطالعات و همچنین استناد به مقالات، افزایش می‌یابد.
به همین دلیل، سیاست‌های مختلف وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها، ناشران و نویسندگان را به تلاش برای نمایه‌نمودن مقالات و اسناد علمی خود در نمایه‌های داخلی (ایرانی) و بین‌المللی تشویق و ترغیب می‌نماید. از نمایه‌های داخلی می‌توان به پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، بانک اطلاعات نشریات کشور (Magiran) و نمایه مقالات منتشرشده در مجلات زیست‌پزشکی ایران (IranMedex) اشاره کرد. نمایه‌های بین‌المللی بسیار متنوع و مختلف هستند که تعدادی از معتبرترین آنها طبق آییننامههای تشویق مقالات به قرار زیر است:
JCR، ISC، WOS، SCOPUS، CINAHL، Chemical abstract، EMBASE، Elsevier، Medline، Pubmed، Springer و …
