همه چیز در مورد طراحی و اجرای پرسشنامه
برای تکمیل تحقیق علمی گاهی می بایست از یک نمونه آماری سؤالاتی پرسیده شود. در این موارد از پرسش نامه استفاده می شود. محقق با جمع آوری پرسشنامه های تکمیل شده به نتایج قابل توجهی دست پیدا می کند. با توجه به اینکه پرسش نامه توسط افراد تکمیل و بازگردانده می شود لازم است تا با استفاده از روش هایی خلاقانه نوشته شود تا بتواند افراد را به مشارکت تشویق کند. چنانچه در این زمینه دقت لازم صورت نگیرد پرسشنامه به پژوهشگر بازگردانده نخواهد شد.
تعیین هدف
تهیه پرسشنامه بدون داشتن هدف قابل انجام نیست. ابتدا یک فهرست از اهدافی که مورد نظرتان است را تهیه کنید. به‌صورت کاملاً واضح در نظر بگیرید که از پرسشنامه چه انتظاری دارید و می خواهید به کمک آن به چه اطلاعاتی دست یابید. هر سؤالی که پرسیده می شود باید بتواند اطلاعاتی را در اختیار پژوهشگر قرار دهد. روش تجزیه و تحلیل هر سؤال در تهیه پرسشنامه اهمیت دارد. هدف می تواند طرز تفکر، رفتار و یا رابطه بین چند متغیر باشد.
بررسی مقدماتی
قبل از تنظیم نهایی پرسشنامه به بررسی سؤالات در بین ۳ گروه بپردازید. گروه اول تعداد اندکی از جامعه آماری، گروه دوم متخصصانی که در تهیه پرسشنامه اطلاعات کافی دارند و گروه سوم افرادی که نتایج را بررسی و تجزیه و تحلیل می کنند. لازم است تا قبل از تنظیم کامل پرسشنامه، چند نمونه را در بین این گروه ها مورد استفاده قرار دهید. اظهار نظر گروه های نمونه در تشخیص سؤالات نارسا و گمراه کننده و حتی نواقص احتمالی می تواند کمک بسیار مؤثری باشد. در صورت نیاز برخی از سؤالات را حذف و یا جا به جا کنید.
تعیین جامعه و انتخاب نمونه
پرسشنامه، در چه جامعه ای استفاده می شود؟ بدیهی است که پژوهشگر از منابع موجود و در دسترس بر اساس علایق خود استفاده کند ولی به یاد داشته باشید که نمونه انتخابی می بایست نماینده واقعی جامعه مورد نظر باشد. پرسشنامه می تواند در سطح شهر یا استان و حتی منطقه خاصی تکمیل شود. گاهی پرسشنامه برای گروه های مذهبی، قومی، شغلی، سنی و یا تحصیلی تنظیم شده است در این موارد برای دستیابی به نتایج صحیح، تعیین جامعه و انتخاب نمونه بسیار اهمیت دارد.
