خدمات نشر علمی مجلات علوم پزشکی
هرم تحقیق و نحوه انتخاب بهترین نوع مطالعه
هرم تحقیق و نحوه انتخاب بهترین نوع مطالعه
در دنیای علم، محققان ممکن است با انواع مختلفی از تحقیقات روبرو شوند و ممکن است نیاز به شفاف سازی در رابطه با انتخاب نوع مناسب مطالعه داشته باشد. در این رابطه، شما می توانید از یک هرم تحقیقاتی برای یافتن بهترین نوع مطالعه که متناسب با کار شماست استفاده کنید. هرم تحقیق مدلی است که به محققان کمک می کند تا بهترین نوع مطالعه را که پاسخ درستی به سؤالات تحقیق آنها می دهد بیابند. علاوه بر این، هرم تحقیق می تواند کیفیت و ارتباط شواهد موجود را بررسی کند. هدف این مقاله توضیح مختصر مفهوم هرم پژوهشی، اشکال مختلف آن و در نهایت نحوه استفاده از آن برای انتخاب بهترین نوع مطالعه برای تحقیق است.
هرم تحقیقاتی دقیقا چیست؟
همانطور که در بالا ذکر شد، هرم تحقیق یک مدل است که بر اساس اصول زیر طراحی شده است:
1- همه انواع شواهد برابر نیستند
2- برخی از شواهد از سایر شواهد معتبرتر هستند
هرم مشخص می کند که انواع مختلف شواهد وجود دارد که هر کدام از آنها ممکن است برای انواعی از سوالات و اهداف تحقیق مناسب تر باشند.
هرم شامل سطوح (یا لایه‌های) مختلفی از شواهد است و این لایه‌ها بر اساس کیفیت و کمیت از بالاترین تا پایین‌ترین طبقه‌بندی می‌شوند. لایه‌های بالایی چالش‌برانگیزترین و قابل اعتمادترین مطالعات هستند، در حالی که لایه‌های پایین‌تر شامل مطالعات ساده‌تر و کم‌اعتمادتر هستند. علاوه بر این، شواهد در سطوح بالا اطلاعات جامع و ترکیبی تری را ارائه می دهند. برعکس، لایه‌های پایین‌تر داده‌های خاص‌تر و فردی تر را ارائه می‌دهند.
اشکال مختلف هرم تحقیق
همانطور که قبلا توضیح داده شد، هرم تحقیقاتی بر اساس رشته تحصیلی دارای نسخه های متفاوتی است. با این حال، رایج ترین انواع مطالعاتی که در لایه های مختلف این هرم است به شرح زیر می باشند:
بررسی های سیستماتیک و متا آنالیز
بررسی های سیستماتیک و متاآنالیزها، نتایج مطالعات اولیه مختلف را در رابطه با یک موضوع یا سؤال خاص جمع‌آوری، ارزیابی و ترکیب می‌کنند. آنها از روش‌ها و تکنیک‌های شفاف برای کاهش سوگیری و خطا استفاده کرده و یک برآورد کلی از تأثیر یا رابطه یک مداخله یا مواجهه ارائه می‌دهند. این نوع مطالعات دارای بالاترین سطح شواهد است زیرا نتایج آنها شامل جامع ترین و قابل اعتمادترین خلاصه شواهد موجود است. بررسی‌های سیستماتیک و متاآنالیزها بر اساس کیفیت و در دسترس بودن مطالعات اولیه است، بنابراین ممکن است فقط برای برخی رشته‌ها یا جمعیت‌ها قابل استفاده باشند.
کارآزمایی‌های تصادفی و کنترل‌شده (RCT)
در این نوع مطالعات، شرکت کنندگان به دو یا چند گروه دسته بندی می شوند و مداخلات یا مواجهه را دریافت می کنند. محقق نتایج آنها را با هم مقایسه می کند تا ببیند آیا تفاوت معنی داری بین این گروه ها وجود دارد یا خیر. چنین آزمایشاتی برای ارزیابی اثربخشی تأثیر مداخلات یا مواجهه استانداردهای طلایی دارند. در مطالعات RCT با استفاده از انتخاب تصادفی، می توان مانع از سوگیری در انتخاب و عوامل مخل آزمایش شد. شایان ذکر است که چنین مطالعاتی ممکن است با محدودیت‌های مختلفی از جمله مسائل اخلاقی، مشکلات امکان‌سنجی، مشکلات تعمیم‌پذیری و نقص‌های روش‌شناختی مواجه باشد.
مطالعات کوهورت
ویژگی بارز مطالعات کوهورت این است که شرکت کنندگان را با مواجهه متفاوت طی یک دوره خاص دنبال کرده و در نهایت نتایج آنها را با هم مقایسه می کنند. این مطالعات ابزار مفیدی برای بررسی تاثیر قرار گرفتن در معرض عوامل خطربخش برای سلامتی هستند. محققان معمولا زمانی از مطالعات کوهورت استفاده می کنند که امکان انجام کارآزمایی‌های تصادفی و کنترل‌شده وجود نداشته و یا در صورت انکان انجام دارای مسائل اخلاقی باشد. با این حال، مشابه هر مطالعه دیگری، مطالعات کوهورت نیز دارای محدودیت هایی در رابطه با سوگیری ناشی از عوامل مخل، سوگیری در انتخاب، سوگیری در اندازه گیری و از دست دادن follow-up است.
مطالعات مورد-شاهدی
در این نوع مطالعه، شرکت‌کنندگان بسته به نتیجه نهایی (یعنی گروه تیمار یا گروه شاهد) و همچنین وضعیت مواجهه آنها به صورت گذشته‌نگر با یکدیگر انتخاب و مقایسه می‌شوند. این نوع مطالعات از نظر ارزیابی نرخ نتایج یا ارزیابی نتایج با دوره‌های تأخیر طولانی ارزشمند هستند، چرا که این نوع مطالعه به تعداد کمی شرکت‌کننده نیاز داشته و در نتیجه نسبت به مطالعات کوهورت به زمان کمتری نیاز دارند. از طرف مقابل، این مطالعات نیز با محدودیت هایی چون سوگیری در یادآوری، سوگیری در انتخاب، سوگیری در اندازه گیری و علیت معکوس مواجه شوند.
مطالعات مقطعی
مطالعات مقطعی می‌توانند میزان در معرض قرار گرفتن و وضعیت نهایی شرکت کنندگا در یک مطالعه را در یک نقطه زمانی واحد اندازه‌گیری کنند. بنابراین، این مطالعات برای توصیف شیوع یا توزیع مواجهه یا نتایج یک فاکتور در یک جمعیت عالی هستند. علاوه بر این، مطالعات مقطعی جهت ایجاد فرضیه برای تحقیقات آتی بر اساس نتایج ایتدایی ابزار ارزشمندی هستند. در کنار عملکرد ارزشمند، این تحقیقات دارای محدودیت هایی از جمله سوگیری ناشی از عوامل مخل، سوگیری در اندازه گیری، و ناتوانی در تعیین توالی زمانی یا علیت هستند.
Case series و گزارش های موردی
این نوع مطالعات می‌توانند ویژگی‌ها و نتایج حاصل از فاکتور یا فاکتورهای مورد نظر را بر تعداد کمی از شرکت‌کنندگان توضیح دهند. Case series و گزارش های موردی در شناسایی پدیده‌های جدید یا رویدادهای غیرمعمول جهت به تصویر کشیدن آن ها در عملکرد بالینی مفید هستند. با این حال، چنین مطالعاتی از محدودیت هایی مانند فقدان گروه مقایسه، ناتوانی در تعمیم، ناتوانی در کنترل عوامل مخدوش کننده یا عدم تجزیه و تحلیل آماری رنج می برند.
چگونه یک هرم تحقیقاتی می تواند به محققان در انتخاب بهترین نوع مطالعه کمک کند؟
پس از توضیح اشکال مختلف هرم تحقیق، زمان آن رسیده است که نحوه استفاده از آنها را برای انتخاب بهترین نوع مطالعه برای سؤال یا هدف تحقیق را شرح دهیم. برای اینکه بفهمید چگونه، می توانید فاکتورهای زیر را مد نظر قرار دهید:
نوع سوال
به طور معمول، انواع مختلف سوالات به شواهد مختلفی نیاز دارند. به عنوان مثال، یک سوال تحقیقاتی در مورد اثربخشی یا کارایی یک داروی جدید برای درمان سرطان ممکن است نیاز به RCT یا بررسی های سیستماتیک داشته باشد، در حالی که سؤالات مربوط به پیش آگهی یا پیش بینی احتمال وقوع حمله قلبی در افراد مبتلا به فشار خون نیاز به مطالعات کوهورت دارد. در مقابل، سؤالات مربوط به علت سکته مغزی در نوجوانان ممکن است به مطالعات مورد شاهدی نیاز داشته باشد. از طرف دیگر، سوالات مربوط به تشخیص یک بیماری خاص ممکن است به مطالعات مقطعی نیاز داشته اما سؤالاتی که در مورد توصیف همان بیماری است ممکن است به case series یا گزارش های موردی نیاز داشته باشد.
سطح شواهد
همانطور که قبلا ذکر شد، لایه های بالاتر شواهد دارای داده های قابل اعتمادتر و معتبرتر از لایه های پایین تر هستند. بنابراین، شما به عنوان یک محقق باید از لایه های بالایی شواهد موجود برای سوال یا هدف مطالعه خود استفاده کنید. با این حال، شما باید از کیفیت مطالعات فردی در میان سطوح شواهد کاملاً آگاه باشید زیرا همه مطالعات در یک لایه ممکن است کاملاً خوب یا قابل برای کار شما استفاده نباشند.
اعتبار شواهد
لایه های بالایی هرم تحقیق ممکن است برای برخی سوال یا اهداف مناسب باشد. بنابراین، به عنوان یک محقق، باید به دنبال بهترین گزینه موجود برای اهداف خود بوده و از آن استفاده کنید (حتی اگر آن شواهد، شواهد سطح بالایی نباشد). شما همچنین باید به طور کامل در مورد محدودیت ها و عدم قطعیت لایه های پایین تر شواهد آگاهی داشته باشید.
نتیجه
هرم تحقیق مدل ارزشمندی است که به محققان کمک می کند تا بهترین نوع مطالعات را بر اساس اهداف خود انتخاب کرده و در عین حال کیفیت و ارتباط شواهد موجود را نیز ارزیابی کنند. اساساً بر اساس این حقایق است که می توان گفت همه انواع شواهد با یکدیگر برابر نبوده و برخی از آنها قابل اعتمادتر از سایرین هستند. این مدل می تواند به محققان کمک کند تا بر اساس نوع سؤال، لایه شواهد و در دسترس بودن شواهد، بهترین مطالعه را برای هدف خود انتخاب کنند.