ResearchGate پس از کشمکش با انتشارات بزرگی نظیر الزویر و وایلی عاقبت تسلیم اتهامات تخلف از مسائل کپی رایت (حق نشر) شد. بر این اساس تصمیم گرفته شد که این سایت دسترسی حدودا 1.7 ملیون مقاله آنلاین را محدود نماید. ناشران این حکم را پیروزی بزرگی به نفع خود می دانستند. در این مطلب جزئیات بیشتری در مورد ResearchGate و مسائل مربوط به نقض کپی رایت بیان می کنیم.

در مورد ResearchGate

ResearchGate، سازمانی غیر انتفاعی در شهر برلین آلمان است که در سال 2008 بنیان گذاری شده است. این وب سایت یکی از بزرگترین شبکه های دانشگاهی است که به کاربران امکان آپلود و اشتراک گذاری نشریات، فصل هایی از کتاب، چکیده مقالات و غیره را می دهد. نکته جالب در اینجاست که ResearchGate از طریق سرمایه گذاران خطر پذیر و بنیان گذاران علمی از جمله  گلدمن ساکس، موسسه خیریه Wellcome Trust  و بیل گیتس آغاز به کار کرده است. با این وجود، این سایت اخیرا به خاطر تحلف از کپی رایت و نقض ائتلاف برای به اشتراک گذاری مسئولانه (CRS) شدیدا تحت رسیدگی قرار گرفت. در تحقیقی که اخیرا انجام شده بود، بزرگی تخلف این سایت بیان شد. بر این اساس مشاهده شد که در 201 مقاله از 500 مقاله که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند کپی رایت ناشر نقض شده بود.

اتهامات به ResearchGate

در ماه سپتامبر، انجمن بین المللی ناشران علمی، فنی و پزشکی (STM) به صورت رسمی نگرانی خود را در مورد سیاست به اشتراک گذاری غیر مجاز مقالات ابزار کردند. آنها نگرانی های خود را در یک نامه ابراز کرده و به ResearchGate فرستادند. در این نامه از ResearchGate خواسته شده بود که یک سیستم تنظیم خودکار برای تخصیص کپی رایت مقاله اجرا کند. با این کار به اشتراک گذاری عمومی/ خصوصی به طور یکپارچه مشخص می شد. با این وجود، ResearchGate این پیشنهاد را رد کرد. در عوض گزینه دیگری برای ناشرانی که اخطار رسمی را تنظیم کرده بودند فرستاد که “اخطار حذف” نامیده می شد. بر این اساس به گروهی از پنج ناشر که ائتلاف اشتراک گذاری مسئولانه نامیده می شد (از جمله ACS، الزویر، بریل، Wiley و Wolters Kluwer) خواست از طریق ارسال اعلامیه‌های رسمی تحت عنوان “اخطار حذف”، موارد نقض کپی‌رایت را جهت حذف محتویات اعلام نمایند.

از آنجایی که تقریبا 7 میلیون مقاله دارای کپی رایت رایگان در ResearchGate در دسترس بود این شیوه به نظر غیر عملی می رسید. در عوض ACS و الزویر یک شکواییه به آلمان فرستادند و از ResearchGate خواستند مشروعیت خود را برای ارسال چنین محتوایی روشن سازد. در پروسه زیرساخت سایت، در جستجوی اینترنتی برای مقالات دارای حق کپی رایت از محققان درخواست می شود مقالات اصلاح شده را در پرتفولیوی ResearchGate خود بارگذاری کنند. مشخصا، این اقدام تضمین می کرد که ResearchGate مقداری از داده های خود را که به صورت آنلاین موجود هستند از دست می دهد یا در دادگاه خسارت پرداخت می کند.

مقصر شناخته شدن ResearchGate برای نقض کپی رایت

در اوایل ماه نوامبر، تحت فشار انتشارات بزرگ، ResearchGate حداقل 1.7 میلیون مقاله که حق کپی رایت داشتند را از وب سایت خود حذف کرد. چند ماه بعد از نزاع، این تغییر باعث شد اطمینان حاصل شود که مقالات دیگر به صورت آزاد و آنلاین در دسترس نخواهند بود در عوض می توان مستقیما آنها را از نویسنده ها درخواست کرد. بنابراین مسئولیت ارائه/ رد دسترسی به مقاله ها بر اساس سیاست به اشتراک گذاری بر عهده خود محققان می بود. بر اساس گفته James Milne، سخنگوی CRS، این تصمیم برای قطع دسترسی به تقریبا 2 میلیون مقاله اولین گام مثبت برداشته شده است. به علاوه، یک شبکه اشتراک گذاری خصوصی می توانست شیوه امنیتی سیاست های اشتراک گذاری مقالات را بهبود دهد.

نزاع با ResearchGate با مجموعه ای از اقدامات توسط ناشران بر علیه چندین وب سایت که مقالات دارای حق کپی رایت را ارائه می دادند همراه بود. برای مثال، در سال 2013، الزویر 2800 “اخطار حذف” به Academia.edu فرستاد. الزویر به همراه ACS مشترکا یک شکواییه علیه Sci-Hub تنظیم کردند. شهرت گسترده نقض کپی رایت، مشکل بزرگتری را در عدم توافق نامه های صدور مجوز برای انتشارات دانشگاهی برجسته می کند. ناشران به “معامله منصفانه” از هزینه های آبونمان و مدل های دسترسی آزاد به مقالات در آینده نزدیک نیاز دارند.

یکی از تلاش های پیش رو برای تحقیقات علمی آزاد  توسعه اقدام ابتکاری ““Free the Science” است. این بینش بلند مدت که توسط جامعه الکتروشیمی اتخاذ شده است قصد دارد تغییری دگرگون کننده در جامعه تحقیقات علمی بدهد. تلاش های دیگری نیز برای  توسعه یک شبکه غیر انتفاعی جدید علمی در راه است که “ScholarlyHub” نامیده می شود. Historian Guy Geltner ریاست یک پروژه علمی غیر انتفاعی را در تلاشی برای ایجاد پرتالی برای انتشارات و تشکیل شبکه های دانشگاهی بر عهده گرفته است. پروژه های معوقه بر خلاف شبکه های دانشگاهی موجود به دانشگاهیان این امکان را می دهد که در یک جامعه غیر انتفاعی دانشمند مدار، مالکیت داده های خود را در اختیار داشته باشند. بدین صورت، این رویکردهای تازه در جهت ارتباطات علمی می تواند پیش نیازی برای گذر از الگوهای موجود فراهم آورد.