داشتن سابقه خوب انتشار یکی از معیارهای ضروری برای ارتقاء، بدست آوردن جایگاه در هیئت علمی و کسب کمک هزینه برای پروژه های آتی است. این فشار برای انتشار بیشتر مقالات، محققان را به سمت اقدامات غیر اخلاقی مثل خریداری کردن مقالات پژوهشی جعلی سوق می دهد. تقلب های دانشگاهی از جمله تحریف داده ها، دستکاری تصاویر، داوری همتای جعلی سال ها است که چشم انداز انتشار تحقیق را به ستوه آورده است. علی رغم تمهیدات سخت گیرانه و مراقبت ها، سوء رفتاری پژوهشی و خطاهای دانشگاهی در مقالات پذیرفته شده توسط مراکز انتشاراتی مثل گروه انتشاراتی نیچر، ویلی، تیلور و فرانسیس و غیره دیده می شوند. علاوه بر دغدغه های مربوط به سرقت ادبی، مسائل اخلاقی و نزاع های نویسندگی، جامعه علمی با اقدام دستکاری مقالات جعل شده با “کارخانه مقاله سازی” مواجه است.
کارخانه مقاله سازی چیست؟
کارخانه های مقاله سازی سازمان های بالقوه غیرقانونی هستند که دست نوشته های علمی جعلی را که توسط سایه نویسان بر اساس تقاضا تولید می شوند را به فروش می رسانند. محققانی که برای پیشرفت در حرفه شان و یا برآوردن معیارهای سازمانی و ارتقاء به مقالات انتشار یافته نیاز دارند دست نوشته های انتشاراتی آماده را خریداری می کنند. این سرویس کاملا منفعت محور است. محققان مقادیر هنگفتی برای تالیف دست نوشته های آماده ارائه پرداخت می کنند. مشتریان بالقوه آنها محققانی هستند که به دنبال راهی آسان برای انتشار در مجلات بین المللی هستند بدون اینکه واقعا تحقیقی انجام داده باشند. برخی از کارخانه های مقاله سازی آزمایش های واقعی دارند که آزمایش ها را انجام داده و داده ها و تصاویر واقعی تهیه می کنند. علاوه بر این، نویسندگان متعددی این داده ها را خریداری کرده و از آنها در آزمایش های مختلف استفاده می کنند.
مشخصه های خاص دست نوشته های ایجاد شده توسط کارخانه های مقاله سازی عبارتند از یک فرضیه عمومی و راهکارهای آزمایشگاهی، شباهت های سازمانی و متنی و تصاویری که نشان کپی برداری یا دست کاری در آنها مشهود است که در ادامه به این موضوعات می پردازیم.
1. دست نوشته های تولید شده با استفاده از کارخانه های مقاله سازی یک مجموعه الگو دارند که شباهت های غیر معمولی در متن آنها دیده می شود. همچنین احتمالا حاوی عبارت های تقریبا مشابهی بوده و یا به صورت غیر استادانه ای سرهم بندی شده اند. جملات زیر را در نظر بگیرید:
الف) این تحقیق این اجازه را به ما می دهد که درک بهتر و عمیق تری از رابطه میان جهش ها در ژن X و ریسک ابتلا به سرطان کلون داشته باشیم.
ب) این تحقیق به ما کمک می کند درک بهتر و عمیق تری از رابطه میان ژن X و ریسک ابتلا به سرطان سرویکس داشته باشیم.
هر دو این جمله ها تفاوت های جزئی در ترتیب کلمات دارند. نویسنده ها تنها به راحتی نام ژن های مختلف و بیماری ها را در مکان های مناسب قرار می دهند.
2. اگرچه عکس ها ممکن است تصاویری واقعی از سلول ها، بافت ها، ژل ها و پروفایل های جریان سیتومتری باشد اما طوری دستکاری شده اند که با نیازمندی های آزمایشی تناسب داشته باشند.
برای مثال، تصاویر وسترن بلات ارائه شده در مقالات تولید شده توسط کارخانه مقاله سازی به طور غیر قابل توضیحی الگوهای پس زمینه و مخصوصا باندهای شکل گرفته مشابهی دارند. یک پس زمینه مشابه در عکس ها که در مقالات تکرار می شود نشان می دهد که اثر تولید شده با کامپیوتر یا کپی و جایگذاری شده از منابع دیگر هستند. در تصاویر ژل نیز لکه ها و نقطه هایی که معمولا در چنین تصاویری وجود دارند دیده نمی شود.
گیوم فیلیون، بیولوژیستی در مرکز تنظیم ژن در بارسلونا ادعا می کند که در چندین دست نوشته استفاده از نمودار قیفی Beggers گزارش داده شده است که یک آزمون آماری است که اصلا وجود خارجی ندارد. به علاوه، اصلا امکان ندارد که چند دانشمند که در آزمایشگاه های تحقیقاتی مختلفی به صورت مستقل کار می کنند اسم مشابهی را بر روی نمودار بگذارند. آنها اغلب نویسندگانی با آدرس های شخصی یا آدرس هایی که متعلق به هیچ موسسه ای نیست دارند.
3. دست نوشته های تولید شده توسط کارخانه های مقاله سازی توضیحات بسیار سطحی برای روش کار و تجزیه و تحلیل های استفاده شده ارائه می دهند.
دغدغه های مربوط به شناسایی مقالات تولید شده توسط کارخانه های مقاله سازی
1. شناسایی دست نوشته های مشکوک کار ساده ای نیست. اگرچه ابزارهای پیشرفته متعددی نظیرiThenticate و PlagScan وجود دارند که متون سرقت شده را شناسایی می کنند، اما ابزارهایی که بتوانند داده های سرقت شده یا جعلی را شناسایی نمایند خیلی رایج نیستند. این دست نوشته ها نیز از طرف خود افراد مشروع به نظر می رسند. الگوهای رایج و مشخصه های مشترک تنها زمانی خود را نشان می دهند که ویراستاران چندین مقاله نوشته شده توسط محققان مختلف را که در ظاهر وجه مشترکی ندارند را با هم مقایسه کنند.
2. ویراستاران مجلات اگر در مورد یک دست نوشته مشکوک باشند درخواست می کنند داده های خام ارائه شود. با این وجود، چک کردن قابلیت اعتماد داده ها کار پیچیده ای است مخصوصا اگر تجزیه و تحلیل فایل های داده نیازمند نرم افزار تخصصی باشد. این پروسه می تواند وقت گیر و پر هزینه باشد. به علاوه، شاید فهمیدن اینکه داده ها دستکاری شده اند تا زمانی که توسط یک متخصص در آن زمینه بررسی نشود امکان پذیر نباشد. برای مثال، برای قضاوت در مورد اینکه یک فایل سیتومتری جریان ساختگی است یا نه باید یک متحصص سیتومتری جریان باشید.
3. رهگیری نویسنده مسئول می تواند مشکل زا باشد زیرا مشخص نیست که ویراستاران به نویسندگان اصلی نزدیک می شوند یا به نمایندگان کارخانه مقاله سازی.
رویکردهایی برای شناسایی مقاله های ساخته شده در کارخانه های مقاله سازی
ویراستاران و داوران درباره مقالات ارائه شده ای که پشت سر هم توسط کارخانه های مقاله سازی ساخته می شوند بسیار هوشیار هستند. یک یررسی پر هزینه توسط RSC Advances به استرداد حدودا 68 مقاله در زمینه پژوهش های تحریف شده منجر شد. در زیر ابزارهای مختلفی که از آنها برای حصول اطمینان از عدم تقلب استفاده می شوند آورده شده است:
1. ویراستاران ممکن است درخواست ارائه داده های خام برای نتایج دست نوشته و تصاویر ارائه شده را به نویسندگان بدهند.
2. داوران ممکن است هویت مواد شیمیایی و شناساگرها را تایید کنند. همچنین ممکن است بررسی کنند که هویت ها به خوبی شناسایی شده باشند.
3. داوران اعتبار فرضیات تحقیق و آزمایشات ارائه شده بر اساس فرضیات تحقیق را کنترل می کنند.
محققان برای افزایش اعتماد مجلات نسبت به دست نوشته هایشان چه کاری باید انجام دهند؟
1. پژوهشگران باید همه نتایج پژوهش را پس از انجام آزمایشات اعلام نمایند.
2. هویت های همه مواد خام، مواد شیمیایی و شناساگرهای استفاده شده در پژوهش را افشا کنند.
3. فایل های منبع اولیه (داده های خام) را به صورتی خوانا ارائه دهند.
4. نویسندگان باید در قسمت “مشارکت نویسندگان” ذکر کنند که همه داده ها در آزمایشگاه های خود با استفاده از ابزارهای نسبتا خوب ساخته شده اند و از هیچ گونه کارخانه مقاله سازی استفاده نشده است.