رضایت آگاهانه چیست و اخذ آن چه اهمیتی دارد؟

چنانچه در ثبت سفارش از طریق سایت مشکل داشتید، لطفا مقاله خود را به همراه انتخاب نوع سفارش و شماره موبایل، به ایمیل ما ارسال کنید تا پیش فاکتور دریافت نمائید.

برای مشاهده آدرس، کلیک کنید!

ضامن سلامتی

خدمات نشر علمی مجلات علوم پزشکی

آشنایی با رضایت آگاهانه

تردیدی وجود ندارد که احترام به حق بیماران برای انتخاب آگاهانه یکی از وظایف کلیدی تمامی ارائه دهندگان خدمات درمانی می باشد. بیمار حق دارد در صورت وجود هر گونه مشکل عملی در انجام وظایف بالینی از آن آگاه شود. بیمار با علم به اینکه این مشکل به چه علت وجود دارد، عملاً شامل چه چیزهایی می شود و چه خطراتی دارد، می تواند پیشنهادهای درمانی ارائه شده از سوی کادر درمانگر را بپذیرد یا رد کند. در مطالعاتی که با مشارکت انسان ها انجام می شود، دریافت رضایت آگاهانه به صورت کتبی ضرورت دارد. تکمیل فرم رضایت آگاهانه برای بسیاری از جنبه های مراقبت از قبیل درمان، انتشار اطلاعات بیمار، جراحی، عمل های خاص، انتقال خون و بیهوشی ضرورت دارد. اطلاعاتی که از طریق این فرم از شرکت کننده حاصل می شود را نمی توان صرفاً به صورت مکالمه رو در رو بدست آورد. مباحث مطرح شده در فرم رضایت آگاهانه می تواند این اطمینان را برای شرکت کنندگان در طرح ایجاد کند که محقق در شیوه پژوهش خود پایبند به اصول اخلاقی است. با تضمین ایمنی مشارکت کنندگان و حفاظت از حریم خصوصی و اطلاعات محرمانانه آنان، تحقیقاتی که پیشرفت آنها وابسته به حضور مشارکت کنندگان است تداوم پیدا خواهند کرد.

اخذ رضایت آگاهانه

به منظور کسب رضایت آگاهانه طی کردن مراحل زیر الزامی است: در ابتدا باید مداخله پیشنهادی به بیمار یا سرپرست وی توضیح داده شود. به نقش بیمار در تصمیم گیری تاکید گردد. در مورد جایگزین های مداخله ای که برای درمان بیمار پیشنهاد شده است بحث شود. اولویت بیمار تعیین شود. در فرم رضایت آگاهانه می بایست در مورد همه خطرات اعم از خطرات عمومی، خطرات خاص عمل، خطرات عدم درمان و جایگزین های درمان توضیح داده شود. همچنین می توان در این فرم بیان نمود که هیچ تضمینی وجود ندارد که درمان پیشنهادی راه‌حلی قطعی برای مشکل بیمار باشد. فرم رضایت آگاهانه باید حاوی مواردی باشند که فرد شرکت کننده ممکن است بخواهد راجع به آنها حتی زمانیکه رضایت خود را برای شرکت در مطالعه اعلام کرده اطلاعات داشته باشد. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد پس از اعلام رضایت، از شرکت در مطالعه انصراف دهد چه باید بکند و آن را چطور مطرح کند.
در خصوص الزامات تعیین شده برای اخذ رضایت آگاهانه استثنائاتی وجود دارد. ناتوانی بیمار، وجود موارد اورژانسی تهدید کننده زندگی که زمان کافی برای آن وجود ندارد و چشم پوشی داوطلبانه افراد از رضایت آگاهانه از این موارد هستند. اگر در رابطه با توانایی بیمار در تصمیم گیری تردید وجود داشته باشد، می توان از یک فرد صاحب صلاحیت تقاضا نمود تا توانایی بیمار را ارزیابی نماید. رضایت آگاهانه نباید از افراد در کودکی یا کهن سالی، دارای اختلال روانی یا زوال عقل، بسیار ضعیف یا گیج اخذ شود. طبق آنچه که در قوانین بین الملل پذیرفته شده است برای افراد زیر 18 سال والدین باید اجازه درمان یا مداخلات را بدهند.
در برخی موارد ارائه اطلاعات لازم به بیماران درهنگام کسب رضایت آگاهانه معمولاً بطور کامل و به درستی انجام نمی شود. کسانی که با بیماران در ارتباطند باید در مورد روش ها و مداخلات رایج آموزش های لازم را از متخصصین دریافت کنند تا بتوانند این اطلاعات را به درستی منتقل کنند. تمامی اعضای درگیر در مراقبت از بیمار نیز باید در مورد روش ها و مداخلات مطلع شوند زیرا ممکن است از آنها به عنوان شاهد در کسب رضایت آگاهانه استفاده شود. این افراد باید رصد کنند که آیا تمام اطلاعات لازم به بیمار منتقل شده است یا خیر و در صورتیکه برخی از اطلاعات توسط ارائه‌دهنده رضایت آگاهانه فراموش شده باشد آنها را به بیماران متذکر شوند.<bطبق مطالعات انجام شده ممکن است موانعی در کسب رضایت آگاهانه وجود داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است سطح نگارش مطالب به گونه ای باشد که بیماران با خواندن آنها قادر به درک و دریافت مطالب نباشند. شاید استفاده از ابزارهای ارتباطی بتواند به ارتباط موثر بیمار با فرایند اخذ رضایت کمک نماید.

اهمیت رضایت آگاهانه در پژوهش

در فرایندهای پژوهشی نیز موضوع رضایت آگاهانه از اهمیت بسیاری برخوردار است. اخذ رضایت آگاهانه در یک مطالعه برای دریافت تاییدیه اخلاقی از جانب کمیته اخلاق یا سایر هیئت های سازمانی ناظر بر مسائل اخلاقی پژوهش ممکن است ضروری تلقی شود. در صورت طرح دعوی توسط هر یک از طرفین مطالعه، می توان از فرم رضایت آگاهانه به عنوان یک سند قانونی استفاده کرد. در صورتی که برای مطالعات بعدی نیاز به استفاده از اطلاعات مربوط به شرکت کنندگان باشد کسانی که می خواهند بعداً از این داده ها استفاده کنند می توانند از فرم رضایت آگاهانه برای به دست آوردن اطلاعات تماس شرکت کنندگان استفاده کنند. بسیاری از مجلات ارسال فرم رضایت آگاهانه را برای مطالعاتی که مشارکت کنندگان انسانی دارند بخشی از فرایند سابمیت قرار داده اند و در صورت عدم ارسال فرم، مقاله ارسال شده را نیز نمی پذیرند. بنابراین اخذ فرم رضایت آگاهانه و گزارش آن یک بخش مهم از فرایند پژوهش و ارسال مقاله است.

تبعات عدم کسب رضایت آگاهانه

عدم کسب رضایت آگاهانه درابتدای مطالعه می تواند بسیار گران تمام شود. یکی از بارزترین پیامدهای عدم کسب رضایت آگاهانه در تحقیقات پزشکی، تبعات قانونی آن است. افرادی که از مشارکت آنها در پژوهش بهره برده شده، ممکن است ادعای خسارات جسمی، روانی یا مالی داشته باشند و می توانند برای نقض استقلال و حیثیت خود درخواست غرامت کنند. یکی دیگر از پیامدهای عدم کسب رضایت آگاهانه از شرکت کنندگان در تحقیقات پزشکی، زیرپا نهادن موازین و اصول اخلاقی است که صداقت و اعتبارمحققین را خدشه دار می کنند. همچنین نمی توان از تأثیر عدم کسب رضایت آگاهانه بر اعتبار علمی و کیفیت پژوهش ها غافل شد. بطوریکه در چنین شرایطی احتمال سوگیری، خطا یا تقلب در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها وجود خواهد داشت. عدم کسب رضایت آگاهانه در تحقیقات پزشکی همچنین می تواند به بی اعتماد شدن عموم نسبت به علم و پزشکی منجر شود و به اعتبار موسسات و سازمان های پزشکی آسیب وارد کند. بنابراین رعایت استانداردها و دستورالعمل های اخلاقی و قانونی با ارائه اطلاعات کافی و دقیق در مورد تحقیق به شرکت کنندگان و همکاری با کمیته های اخلاق و سایر نهادهای نظارتی در کسب رضایت آگاهانه در تحقیقات پزشکی ضرورت دارد.