همانطور که در قسمت اول گفتیم H-index مقیاسی عددی است که نشان دهنده میزان عملکرد موثر محقق است. این شاخص را خورخه هیرش (فیزیکدان برجسته از دانشگاه کالیفرنیا) در سال 2005 ابداع کرد. هدف از اختراع این مقیاس عددی این است که تعیین شود هر محقق در زمینه علمی خود چه اندازه مشارکت موفق داشته است. برای کسب اطلاعات بیشتر لطفا قسمت اول این مقاله را مطالعه کنید.
تأثیر شاخص H
در حالیکه ممکن است به نظر برسد شاخص H صرفا به منظور امتیازدهی به محققان در زمینه های مختلف ایجاد شده است اما کارایی های بیشتری دارد. محققان به وسیله این شاخص می توانند فعالیت خود و دیگران را ارزیابی کنند.
محاسبه H-index به افرادی که در زمینه ای خاص اطلاعات ندارند یا متخصص نیستند کمک می کند بتوانند راحت تر اعتبار یک محقق را ارزیابی کنند. به عنوان مثال، هنگامیکه در یک مصاحبه علمی برای دریافت شغل علمی، مصاحبه کننده اطلاعات زیادی در مورد مصاحبه شونده ندارد می تواند با توجه به امتیاز شاخص H او در مورد کارآمدی و تاثیرگذاری فرد تصمیم بگیرد.
ایراد شاخص H چیست؟
همانطور که می دانید شاخص H بسیار موثر عمل کرده است و فواید زیادی داشته است اما دارای مشکلات و ایراداتی می باشد. یکی از این موارد زمانیست که امتیاز H را در رشته های مختلف مقایسه می کنیم. در برخی از رشته ها (مانند اقتصاد) معمولا شاخص H محققان امتیاز بالاتری نسبت به رشته های دیگر (مانند ادبیات) دارد. بنابراین ممکن است این اشتباه برداشت شود که دو شخص با یک میزان علم در زمینه ی تخصصی خودشان از یک اندازه تاثیر برخوردار نیستند.
همچنین امتیاز شاخص H نیز قابل دستکاری شدن است. مثلا یکی از مشکلاتی که وجود دارد اینست که اشخاص می توانند از دوستان و آشنایان خود بخواهند دائم در مقالاتشان به مقاله آن ها اشاره کنند تا با این کار تعداد ارجاعات به مقالاتشان بالاتر برود. اما این امر لزوما به این معنا نیست که مقالات او بار علمی بالایی ندارند.
همچنین H-index اطلاعات مربوط به ترتیب نویسندگان را حذف می کند. در نتیجه اطلاعات کمی در مورد اینکه محقق نویسنده اول مقاله است یا یکی از اعضای نویسندگان می باشد وجود ندارد.
به نظر می رسد نگرانی اصلی در مورد افزایش امتیاز H یا هر معیار دیگری به منظور عملکرد موثر محقق این است که این امتیازها ایده اصلی را حذف می کنند درنتیجه این اجازه را به ما می دهد که بدون ارجاع به هیچ گونه محتوای واقعی در مورد تلاش های علمی صحبت کنیم.
همچنین این امر می تواند یک فرهنگ آکادمیک نامعلومی ایجاد کند که در آن ممکن است ساعت ها بدون ذکر یک ایده درباره مسائل دانشگاهی صحبت شود. ممکن است محققان در مورد چگونگی جستجوی متغیرهای اندازه گیری تحقیق صحبت کنند اما در مورد محتوای واقعی یک پروژه تحقیقاتی بحث کمی صورت گرفته باشد.
بنابراین با رواج بیشتر این نگرش در تحقیق، افراد آکادمیک خود را به عنوان کارآفرینان با شاخص H مشاهده می کنند. وقتی این اتفاق بیفتد، دانشگاه ها دیگر خالق دانش نخواهند بود و در عوض به مراکز ایده آل سازی کمیت ها تبدیل می شوند.
محاسبه H-index به صورت دستی
برای بدست آوردن عدد H به صورت دستی، پس از اینکه نام نویسنده را جستجو کردید و نتایج را در سال های مختلف دیدید، مقالات وی را بر حسب استناد به ترتیب نزولی مرتب کنید و تعداد مقالات را با تعداد استنادها مقایسه کنید تا جایی که تعداد استناد مساوی یا بیشتر از شماره مقاله باشد. شماره آن مقاله، نشان دهنده ی شاخص H نویسنده است. مثلا اگر نویسنده ده مقاله منتشر کرده باشد که به ۶ تای آن حداقل ۶ بار استناد شده باشد شاخص H آن نویسنده ۶ است.
شاخص H یک محقق می تواند در انتخاب مقالات بهتر و پرکاربردتر به شما کمک کند. هر چه امتیاز H یک نویسنده بالاتر باشد احتمال اینکه شناخته شده تر باشد و مقالات علمی او اعتبار بالاتری داشته باشد بیشتر است بنابراین استفاده از نظریه های علمی او در پایان نامه یا مقاله علمی شما می تواند اعتبار بیشتری به کار پژوهشی شما ببخشد.