بیشتر محققان بر این باور هستند که سرقت علمی هیچ گاه پذیرفته نیست. آنها همچنین معتقد هستند که برخی از انواع سرقت علمی جدی تر از بقیه است. برای مثال، سرقت علمی کامل زمانی است که فردی پروژه یا مقاله ارائه شده توسط دیگری را برداشته و با نام خودش ارائه دهد. این نوع سرقت علمی جدی تر از سرقت علمی تصادفی محسوب می شود که در آن فردی به اشتباه از روی کار دیگری کپی کرده باشد.
اما در مورد سرقت علمی از خود چه؟ این موضوع زمانی اتفاق می افتد که کسی از بخش زیادی از کار خود بدون ارجاع به متن اولیه استفاده کند. برای مثال، یک فرد ممکن است دو مقاله بسیار مشابه در دو مجله مختلف به چاپ برساند. اینکه آیا این کار غیراخلاقی است یا خیر مورد بحث است. با این وجود، بسیاری از مجلات دستورالعمل های صریحی در مورد اینکه نویسنده تا چه حد مجاز است از اثر قبلی در مقاله دیگری استفاده کند، دارند. برخی فکر می کنند سرقت علمی از خود به معنای استفاده مجدد از ایده ها و مفاهیم آثار قبلی است. برخی دیگر بر این باور هستند که تنها به معنای کپی کردن از متن یا تصاویر است.
چرا برخی از محققان از خود سرقت علمی می کنند؟
سرقت علمی از خود بدترین نوع سرقت علمی نیست اما قطعا پذیرفته شده هم نیست. بنابراین چرا برخی از محققان از خود سرقت علمی می کنند؟ یک از دلایل آن فشاری است که بر روی محققان وجود دارد. بسیاری از محققان با فشار زیادی برای انتشار مقاله مواجه هستند در غیر این صورت نمی توانند در حرفه خود پیشرفت کنند یا بودجه کسب کنند. همین امر سبب شده است که برخی سعی کنند با استفاده مجدد از آثار قبلی خود “میان بر” بزنند. با این کار سوابق انتشار آنها بالا می رود بدون اینکه در واقع تحقیق جدیدی انجام داده باشند.
از نظر برخی از محققان در سرقت علمی از خود مشکلی وجود ندارد. آنها حتی شاید فکر کنند از آنجایی که نویسنده خودشان هستند پس می توانند هر کاری بخواهند با اثر خود بکنند. البته ارجاع دادن به کار خود در حالت طبیعی اگر درست نقل شود پذیرفته شده است. با این وجود، ارائه دادن کار قبلی با عنوان یک کار جدید یا همان محتوای اولیه به معنی گمراه کردن خواننده است.
آیا سرقت علمی از خود پذیرفته شده است؟
بسیاری از جوامع تحقیقاتی دانشگاهی به سرقت علمی از خود واکنش نشان می دهند. برای مثال استفاده از این کار برای افزایش سابقه پژوهشی شما می تواند سبب برتری ناعادلانه شما نسبت به دیگران شود. همچنین می تواند تاثیر گسترده تری داشته باشد، سوابق نشر موسسه یا گروه تحقیقاتی شما را ارتقاء دهد. هرچند بیشتر سرقت های ادبی از خود غیر صادقانه است. این نوع سرقت راهی است برای گمراه کردن محققان دیگر که در زمینه شما فعالیت دارند. حتی برخی آن را نوعی خلاف کاری در تحقیق می دانند. به علاوه، تحقیقات منتشر شده باید به روز ترین دانش موجود باشد. اگر مقاله ای استفاده مجدد از آثار قبلی باشد این اصل رعایت نشده است.
آیا سرقت علمی از خود اصلا درست است؟
اگرچه سرقت علمی از خود معمولا پذیرفته شده نیست اما در برخی شرایط قابل توجیه است. برای مثال، شما قصد دارید یک مقاله بسیار مشابه را در دو زبان مختلف به چاپ برسانید. در این صورت مخاطبان بیشتری می توانند از این مقاله استفاده کنند و بنابراین در چنین شرایطی این کار درست است. با این وجود، باید استفاده مجدد از محتوا به روشنی توضیح داده شده باشد. این دو مقاله نباید به عنوان دو مقاله مجزا برای هدف بالابردن سابقه انتشار در نظر گرفته شوند.
شرایط دیگر زمانی است که از یک محقق خواسته می شود فصلی از یک کتاب را بنویسد. اغلب این کار به این معنای استفاده از مواردی است که قبلا در جایی ارائه شده است مثلا در یک مجله. در این مورد، نویسنده می تواند از اثر خودش دوباره استفاده کند و باید حتما منبع اصلی ذکر شده باشد.
برخی از نویسندگان این استفاده مجدد از اثر خود را “استفاده منصفانه” می دانند. این ایده وجود دارد که می توان بخش های کوچکی از یک اثر چاپ شده را بدون اجازه کپی کرد، برای مثال زمانی که هدف ارائه پیشنهاد یا انتقاد برای آن کار باشد. با این وجود، این موضوع تنها برای مقدار بسیار کمی از متن یا محتواهای دیگر کاربرد دارد. فراموش نشود که منبع اصلی باید نقل شود. با این وجود، نویسندگان باید در نظر داشته باشند که در واقع چه کسی حق چاپ آثار آنها را دارد. در اغلب موارد مجلات هستند که حق چاپ دارند و نه نویسنده ها.
چگونه به صورت مطمئن از کار خود دوباره استفاده کنید؟
اگر قصد دارید به صورتی مطمئن دوباره از کار قبلی خود استفاده کنید چگونه می توانید این کار را بدون وجود خطر سرقت علمی از خود انجام دهید؟ مهمترین نکته این است که همیشه صادق باشید. نکات زیر را دنبال کنید:
– بررسی کنید که دلایل شما برای استفاده مجدد از کارتان اخلاقی باشد. برای چه می خواهید این کار را بکنید؟ آیا این کار بهترین راه برای رسیدن به خواسته تان است؟ آیا استفاده مجدد از اثرتان تنها برای خودتان مفید است یا مزایایی نیز برای دیگران دارد؟
– مطمئن شوید که اجازه هر کس دیگری که در نوشتن اثر اصلی به شما کمک کرده است را کسب کرده باشید که شامل ویراستاران، نویسنده ها و ناشران می شود.
– به ناشران جدید بگویید که از بخشی از کار قبلی خود استفاده خواهید کرد. این کار شامل اجازه گرفتن از ویراستاران، نویسنده ها و ناشران می شود.
– مطمئن شوید که اثر اصلی را کاملا در منبع آورده باشید. باید کاملا مشخص باشد که مقاله جدید از روی محتوای قبلی دوباره ایجاد شده است و توافق با نویسندگان همکار و غیره صورت گرفته است. این امر مانع از گمراه شدن خوانندگان می شود.
– در انتها مطمئن شوید که برای یک کار دوبار درخواست کمک هزینه و اعتبار مالی نکرده باشید. برای مثال، در رزومه یا درخواست بورسیه باید به رابطه میان دو مقاله اشاره کنید.
همچنین باید آماده دفاع از خود برای انتخاب استفاده مجدد از اثرتان باشید چرا که ممکن است مورد سوال قرار گیرید. حتی اگر همه نکات گفته شده در بالا را هم رعایت کرده باشید هنوز هم ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید. مجله ای ممکن است به خاطر سرقت علمی از خود کار شما را رد کند حتی اگر فکر کنید که کار شما درست بوده است.
شما چه فکر می کنید؟
به نظر من، محققان اگر استفاده مجدد از کار خود را انتخاب کردند باید بسیار با احتیاط عمل کنند. اگر می خواهند از سرقت علمی از خود اجتناب کنند باید همیشه صداقت را در نظر داشته باشند. بسیار اهمیت دارد که خواننده گمراه نشود. به علاوه، باید مطمئن شد که انتخاب استفاده مجدد از اثر خودشان تنها به خاطر منفعت جامعه علمی باشد. شاید بهتر باشد زمان و تلاشی را که صرف اجتناب از سرقت علمی از خود می کنند را صرف یک پروژه جدید بنمایند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات ضامن سلامتی، با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
