هنگامیکه علم به شکل قابل توجهی مشترک و بین رشته ای شود، محققان موظفند اطمینان حاصل کنند که تحقیقاتشان در زمان مناسب انجام شود! محققانی که مایل به انتشار مقالات خود هستند به دنبال ژورنالی هستند که توسط پایگاه داده ای معتبر و برجسته نمایه شده باشد. نمایه سازی برای اعتبار، دسترسی دیگران و شهرت ضروری است. همچنین برای بالابردن ضریب تاثیر ژورنال نیز دارای اهمیت می باشد.
چرا نمایه سازی مهم است؟
نمایه ها، استانداردها و گواهینامه هایی هستند که ژورنال ها فقط در صورت رعایت مجموعه ای از اصول یا مقررات خاصی آن را دریافت می کنند. به عنوان مثال، اگر ژورنالی درخواست نمایه سازی در Clarivate Analytics را دارد، باید مطابق با قوانین و استانداردهای آن ها باشد. نمایه سازی ژورنال به حفظ اخلاق در انتشار و افزایش اعتبار، بازدید و میزان خواندن مقاله کمک می کند. مقالاتی که در پایگاه داده های معتبر بارگذاری شده و توسط سازمان های برجسته ای مانند PubMed، Elsevier، Clarivate Analytics،EBSCO و Google Scholar نمایه می شوند، می توانند ضریب تأثیر مقاله شما را افزایش دهند. گزارش اخیر نشان می دهد که نمایه های دانشگاهی از جمله مجلات دسترسی آزاد، MathSciNet و Google Scholar بهترین سایت هایی هستند که محققان برای شروع تحقیقات خود از آن ها بازدید می کنند. علاوه بر این، محققان ترجیح می دهند مقالات خود را به پایگاه های چندرشته ای محبوب و معتبر ارسال کنند.
اجازه دهید نگاهی اجمالی به سه پایگاه داده محبوب نمایه سازی شامل Web of Science، Scopus و PubMed بیندازیم.
Web of Science: نمایه ISI
موسسه اطلاعات علمی در سال 1960 آغاز به کار کرد. پس از خریداری آن توسط تامسون رویترز و ادغام در Clarivate Analytics، اکنون آن را تحت عنوان “Web of Science” می نامیم. این موسسه شامل مجموعه ای از مجلات با کیفیت بالا، مقالات کنفرانس و کتاب ها می باشد که با استفاده از یک فرآیند نظارت منحصر به فرد انتخاب شده است. WOS برای هر مقاله، مواردی از قبیل مشخصات نویسنده، چکیده، کلمات کلیدی، جزئیات بودجه (دانشگاه و کمک هزینه) و همه منابع ذکر شده را جمع آوری می کند. ویژگی یکپارچه سازی اجازه می دهد تا مشخصات کامل تحقیقات یک موسسه دانشگاهی یا تحقیقاتی را جستجو کنید. علاوه بر این، منابع مالی نمایه سازی اجازه می دهد تا متوجه شویم که چه کسی تحقیقات تاثیرگذار را تأمین مالی می کند. همچنین گزارش استنادی که ارائه می دهد اطلاعاتی مانند انتشارات و ارجاع به آن در سال و زمان های دیگر یک مقاله را نشان می دهد. این موارد امکان مقایسه موثر را به ما می دهد.
Scopus
اسکوپوس بزرگترین پایگاه چکیده و استنادات تحقیقاتی است که توسط داوران بررسی شده است و در سال 2004 توسط الزویر ارائه شده است. اسکوپوس قدمتی کمتر از WOS دارد و از سال 1996 به صورت پیوسته کار کرده است. بسیاری از محققان آن را به عنوان یک منبع با کیفیت بالا برای تجزیه و تحلیل داده ها در نظر می گیرند زیرا تقریباً همه مجلات علمی تحت WOS را شامل می شود. علاوه بر این، دارای موضوعی گسترده با پوشش جغرافیایی وسیعی می باشد. ویژگی دیگری که Scopus ارائه می دهد اطلاعات آلتمتریکس است.
PubMed
PubMed توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) تهیه و تنظیم شده است و پایگاه داده قابل جستجو از منابع و خلاصه مقالات است. اسکوپوس منبعی رایگان برای محققانی است که مایل به انتشار مقاله در زمینه پزشکی و علوم زیستی هستند. این پایگاه داده دسترسی به منابع، خلاصه مقالات و متن کامل در زمینه های پزشکی، پرستاری، دندانپزشکی، بالینی و سیستم های مراقبت های پزشکی را فراهم می کند. همچنین انتشار مقالات شما در ژورنال های نمایه شده در PubMed به افزایش ارتباط و دیده شدن آن کمک می کند.
چگونه باید پایگاه داده های مختلف نمایه سازی را مقایسه کنیم؟
مقالات مجلات دانشگاهی تنها در صورت چاپ شدن در ژورنال های با ضریب تاثیر بالا می توانند تأثیرگذار باشند. بدون نمایه سازی مناسب این مقالات، حتی برای یک محقق باتجربه نیز یافتن آنها دشوار می شود. چندین سرویس نمایه سازی جدید از جمله DOAJ، Hinari، Open L Gate، SCOLOAR، پایگاه داده SIIC و Ulrich’s International Periodical Directory پدیدار شده اند. آیا این سرویس های جدید نمایه سازی به اندازه کافی معتبر هستند؟ چگونه آنها را مقایسه کنم؟
چگونه متوجه می شوید که ژورنال مدنظر شما در پایگاه داده مناسبی نمایه شده است؟
یک پایگاه داده ایده آل برای نمایه سازی باید ترجیحاً همه رشته های علمی، مقالات بررسی شده توسط داوران همتا، گزارش های علمی، مقالات کنفرانس و غیره را پوشش دهد. همچنین هنگام جستجو در پایگاه داده، بیشترین اطلاعات را ارائه دهد. معیارهای دیگری که قبل از انتخاب پایگاه داده نمایه سازی باید ارزیابی شود، پوشش جغرافیایی و زبان آن، معیارهای جمع آوری استنادها، الگوریتم های محاسبه عوامل تأثیرگذار و چاپ آنلاین انتشارات است. علاوه بر این، محققان معمولاً پایگاه داده های نمایه سازی را ترجیح می دهند که معیارهای فیلتر پیشرفته ای مانند مشخصات زمینه، گزینه های جدول زمانی و جستجوی کلمات کلیدی را ارائه دهند. این امر باعث افزایش دیده شدن مجله نمایه شده و همچنین مقاله می شود.
چگونه ژورنال نمایه شده در پایگاه داده را جستجو کنیم؟
بیشتر مجلات، نمایه سازی در پایگاه های معتبر را ترجیح می دهند. با این حال، تعداد معدودی از مجلات وجود دارند که برای این که بیشتر دیده و خوانده شوند نمایه سازی را در چندین پایگاه داده انجام می دهند. با این وجود، هر ژورنالی دارای نمایه ویژه ای است که به کاربر اجازه می دهد تا تمام ژورنال های فهرست شده در پایگاه داده را جستجو کند. معمولاً می توان از طریق گزینه Master Journal list به آن دسترسی پیدا کرد یا با استفاده از گزینه «Search» آن را پیدا کرد.
به عنوان مثال، محققان می توانند با استفاده از Clarivate Master Journal List تعیین کنند که آیا مجله مورد علاقه شما در لیست ژورنال ISI نمایه شده است یا خیر. از طریق تایپ کردن نام یا ISSN هر ژورنال می توانید ژورنال مورد نظر را جستجو کنید. با فرض ماهیت چندرشته ای، نمایه سازی WOS پوشش جامعی از رشته ها از جمله علوم زیستی، علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی را فراهم می کند. شاخص های مختلف ارائه شده توسط WOS عبارتند از: فهرست (BCI) و شاخص استناد مقالات کنفرانس (CPCI).
به همین ترتیب، محققان متوجه می شوند که ژورنال هدف آنها با استفاده از صفحه جستجوی خود یا با استفاده از SCImago در پایگاه داده Scopus ذکر شده است یا خیر. می توان با استفاده از عنوان مجله، ناشر یا شماره ISSN مجله، پایگاه داده را جستجو کرد. برای تأیید نمایه شدن مجله در PubMed محققان می توانند با استفاده از عنوان ژورنال یا ISSN، ژورنال را در پایگاه داده NCBI کاوش کنند.
