با مشارکتی شدن روز افزون علم و چند رشته ای شدن آن، محققان باید مطمئن شوند که تحقیقات به موقع مورد بررسی قرار گرفته اند. محققانی که قصد دارند مقالات خود را منتشر کنند به دنبال مجلاتی هستند که توسط پایگاه داده های پیشرو و معتبر (مانند: ISI ،Scopus و PubMed) نمایه شده باشند. نمایه شدن برای کسب اعتبار، برتری و شهرت حیاتی است. متعاقبا، بر تاثیرگذاری مقالات مجله نیز تاثیر می گذارد.
چرا نمایه شدن اهمیت دارد؟
برای مثال، اگر مجله درخواست نمایه شدن در Clarivate Analytics را بنماید باید از قوانین و استانداردهای آن پیروی نماید. نمایه شدن مجله به حفظ اخلاق در انتشارات و افزایش اعتبار، دیده شدن و رهبریت مقاله کمک می کند. اگر مقاله شما در پایگاه داده های شناحته شده به میزبانی سازمان های برتری مثل PubMed، Elsevier، Clarivate Analytics، EBSCO و Google Scholar نمایه می شوند تاثیرگذاری بیشتری داشته و بیشتر هم دیده می شود. در گزارشی اخیرا بیان شده است که نمایه های دانشگاهی از جمله Directory of Open Access Journals، MathSciNet و Google Scholar سایت های برتری هستند که محققان برای شروع تحقیق خود از آنها بازدید می کنند. به علاوه، محققان ترجیح می دهند مقاله خود را به پایگاه های داده قابل اعتماد و شناخته شده فعال در چندین رشته ارائه دهند.
Web of Science: نمایه ISI
موسسه اطلاعات علمی (Institute for Scientific Information) کار خود را از سال 1960 آغاز کرد. بعدها توسط توماس روترز خریداری شده و با Clarivate Analytics تلفیق شد و حالا ما آن را “Web of Science” می نامیم که دارای مجموعه ای از مجله های باکیفیت، مقالات کنفرانس و کتاب هایی است که برای گنجاندن با استفاده از یک پروسه گزینش منحصر به فرد انتخاب شده اند. برای هر مقاله ای، WOS مشخصاتی نظیر افیلیشن نویسنده، خلاصه و کلمات کلیدی، مشخصات سرمایه گذار (آژانس و شماره کمک هزینه) و همه منایع را بدست می آورد. ویژگی منحصر به فرد یکپارچه سازی نام سازمان آن، امکان جستجوی پروفایل کامل یک موسسه دانشگاهی یا شرکتی را فراهم می آورد. به علاوه، تقدیر از تامین کننده بودجه برای نمایه سازی این امکان را می دهد که کسانی را که بر تحقیقات تاثیرگذارتر و موثرتر سرمایه گذاری کرده اند را شناسایی نماییم. همچنین ISI گزارشی از منابع ارائه می دهد که اطلاعاتی نظیر تعداد مقالات منتشر شده و ارجاع داده شده در هر سال، کل دفعات و میانگین دفعاتی که به مقاله ای استناد شده است را نشان می دهد که امکان مقایسه موثر تاثیر استناد را فراهم می آورد.
Scopus
Scopus (اسکوپوس) برگترین پایگاه داده چکیده ها و استنادها از مقالاتی که مورد داوری همتا قرار گرفته اند است که توسط Elsevier در سال 2004 معرفی شد. بر حسب مقالات تحت پوشش جوان تر از WOS است که حاوی سوابقی از سال 1996 است. محققان بسیاری آن را منبع باکیفیتی برای تحلیل داده های معاصر می دانند چون تقریبا شامل همه مجلات علمی تحت پوشش WOS می شود. به علاوه، حوزه موضوعی وسیع تری داشته و مناطق جغرافیایی بیشتری را تحت تاثیر قرار می دهد. یک مشخصه اضافه ای که Scopus ارائه می دهد داده های دگرسنجی است.
PubMed
PubMed، توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) توسعه و ایجاد شد یک پایگاه داده قابل جستجو از استنادها و چکیده ها و منبعی رایگان برای محققانی است که قصد دارند مقالات خود را در مورد پزشکی و علوم مرتبط زیستی به چاپ برسانند. این پایگاه دسترسی به استنادها، چکیده ها و متن کامل مقالات را در زمینه های پزشکی، پرستاری، دندان پزشکی، پیش بالینی و نظام مراقبت های بهداشتی را فراهم می آورد. انتشار مقاله شما در مجلات نمایه شده PubMed کمک می کند بیشتر دیده شود.
چگونه باید پایگاه های نمایه مختلف را با هم مقایسه کنم؟
مقالات مجلات دانشگاهی تنها زمانی می توانند تاثیرگذار باشند که قابل پیدا شدن باشند. بدون نمایه شدن درست این مقالات، حتی محققان با تجریه نیز به سختی می توانند مکان آنها را بیابند. چندین خدمات نمایه سازی جدیدا به وجود آمده اند از جمله پایگاه های داده DOAJ، Hinari, Open J Gate، SCOLOAR، SIIC و فهرست دوره ای بین المللی Ulrich. آیا این خدمات نمایه گذاری جدید به اندازه کافی معتبر هستند؟ چگونه باید آنها را مقایسه کنم؟
چگونه تعیین می کنید که مجله هدف شما با یک پایگاه داده نمایه سازی خوب میزبانی می شود. یک پایگاه داده ایده آل نمایه سازی ترجیحا همه رشته های پزشکی (از جمله همه نوع انتشارات، مقالات داوری شده همتا، گزارشات علمی، مقالات کنفرانس و غیره) را در بر می گیرد. وقتی در پایگاه داده جستجو می شود باید مرتبط ترین داده ها را بدست دهد. معیارهای دیگری که برای ارزیابی قبل از انتخاب پایگاه داده نمایه سازی مورد نیاز هستند عبارتند از میزان پوشش دهی آن و اولویت های زبانی، معیارهای جمع آوری استنادها، الگوریتم هایی که برای محاسبه عوامل تاثیرگذار مورد استفاده قرار می گیرند و حضور آنلاین ناشرین. به علاوه، محققان معمولا پایگاه های داده ای را برای نمایه سازی ترجیح می دهند که معیارهای فیلتر کنندگی پیشرفته ای مثل مشخصات زمینه تحقیق، گزینه های جدول زمانی و جستجو بر اساس کلمات کلیدی تحقیق داشته باشند. در این صورت مجله نمایه شده و متعاقبا مقاله شما بیشتر دیده می شود.
چگونه می توانم مجله ای را که در این پایگاه های داده نمایه شده است را جستجو کنم؟
اغلب مجلات ترجیح می دهند در یکی از پایگاه های داده معتبر شناسه شوند. با این وجود، برخی نیز هستند که ترجیح می دهند در چندین پایگاه داده نمایه شوند تا بیشتر دیده گردند. با این وجود، هر پایگاه داده ای یک مشخصه نمایه گذاری خاص دارد که به کاربر امکان جستجوی همه مجلات نمایده شده توسط پایگاه داده را فراهم می آورد. معمولا، هر کسی می تواند به آن از طریق یک ” Master Journal list” دسترسی پیدا کند یا می تواند با گزینه “جستجو” مکان آن را بیابد.
برای مثال، محققان می توانند از Clarivate Master Journal List برای تعیین این که مقاله مورد نظرشان در فهرست مجلات ISI نمایه شده است یا خیر استفاده کنند. شما می تواند مجله هدف خود را با تایپ کردن نام یا ISSN آن جستجو کنید. نمایه گذاری WOS که ماهیتی چند رشته ای دارد، پوششی جامع از رشته ها از جمله علوم، علوم اجتماعی و هنر و یا علوم انسانی فراهم می آورد. نمایه های مختلف فراهم شده توسط WOS عبارتند از: نمایه استناد علوم گسترش یافته (SCIE)، نمایه استنادی علوم اجتماعی (SSCI)، نمایه استنادی هنر و علوم انسانی (AHCI)، نمایه استنادی منابع مهندسی (ESCI)، نمایه استنادی منابع در حال ظهور (ESCI)، نمایه شیمی و واکنش های شیمیایی موجود، نمایه استنادی کتاب (BCI) و نمایه استنادی مقالات کنفرانس (CPCI).
به همین صورت، محققان می توانند با جستجوی صفحه Scopus یا بازدید از موتور جستجوی صفحه مجله SCImago که از Scopus قدرت گرفته، حدس بزنند آیا مجله مورد هدف آنها در این پایگاه داده فهرست شده است یا خیر. می توانید در این پایگاه داده بر اساس عنوان مقاله، ناشر یا شماره شاپا (ISSN) مجله جستجو را انجام دهید. برای تایید اینکه آیا مجله شما در PubMed نمایه شده است یا نه، محققان می توانند مجلات را در پایگاه داده NCBI با استفاده از عنوان مجله یا شماره شاپا (ISSN) جستجو نمایند.
